استرس چیست؟

نویسنده: پژمان احمدی

 استرس چیست و شناخت آن چه کمکی به ما می کند ؟

سلام کیوتیم :)

استرس کلمه ای است که انسان ها در موقعیت های مختلف از آن استفاده می کنند تا حالات هیجانی و روانی خود را با آن توصیف کنند اما این کلمه گاهی اوقات در جایگاه درست و با معنی حقیقی بکار برده نمی شود.

بیشتر ما وقتی در یک شرایط هیجانی قرار می گیریم احساس استرس می کنیم در حالی که فقط یک آدم مرده استرس ندارد و همه آدم ها استرس را در طول زندگی خود به همراه دارند، فقط در شرایط خاصی میزان آن بیشتر می شود که حال روانی و هیجانی ما را تحت تاثیر قرار می دهد.

اما اگر می خواهید معنی دقیقتر این کلمه را بدانید تا آخر این مقاله همراه من باشید.

استرس نشانه سلامت بدن ماست.

«استرس» (Stress) لزوما چیز بدی نیست. در واقع، استرس همان چیزی است که به اجداد شکارچی ما کمک کرد تا زنده بمانند و در دنیای امروز نیز به همان اندازه مهم است. پاسخ‌های استرسی می‌توانند نشانه سلامت بدن باشند، به عنوان مثال یک فرد سالم هنگامی ‌که در شرایط خطرناک مانند تصادف قرار می‌گیرد با ایجاد یک پاسخ استرسی به موقع می‌تواند جان خود را با یک واکنش سریع نجات دهد.

واژه استرس را اولین بار هانس سلی در دهه چهل میلادی (حدود هشتاد سال قبل) به ‌کار برد.

او لغت استرس را از حوزه فیزیک و مکانیک اقتباس کرد.

البته بعدها نوشت که لغتی که او مد نظر داشته تنش یا Stress نبوده و بیشتر منظورش Strain یا کشیدگی بوده؛ اما به علت ضعف در زبان، در درک معنی آنها اشتباه کرده است.

امروز دیگر مهم نیست که هانس سلی مفهوم این کلمه را درست درک کرده یا نه ، به هر حال معنا و مفهوم استرس در عصر حاضر بسیار فراتر از یک استعاره مکانیکی است.

معنی استرس

استرس را می توان واکنش عمومی بدن به هر نوع تغییری تعریف کرد که این واکنش در هر فرد با افراد دیگر کاملا متفاوت و منحصر به فرد است البته شباهت های عملکردی و ساختاری هم در ظهور و بروز آن دیده می شود .

تعریف دیگری که برای استرس داده می شود به این شکل است :

استرس شرایط یا احساسی است  که در آن، فرد  از لحاظ ادراکی  بر این باور است که  مجموع خواسته‌ها و انتظاراتی  که از او وجود دارد، فراتر از منابع، امکانات و توانمندی‌های در اختیار اوست.

به زبان ساده تر فرد زمانی که احساس کند توانایی و امکانات در دسترس او کمتر از انتظارات و موقعیت های ایجاد شده است، دچار استرس می شود .

برای مثال وقتی شما فردا یک امتحان مهم دارید و تا امروز که زمان خیلی کمی برای خواندن مطالب وجود دارد مطلبی را

مطالعه نکرده اید توانایی خود را در پاس کردن امتحان پایین تر از سوالات احتمالی می دانید

 و در این شرایط دچار استرس می شوید که عملکردتان را تحت تاثیر قرار می دهد.  

استرس ممکن است در دو حالت ایجاد شود:

1. شرایطی که در آن قرار داریم .
2. احساسی که تجربه می کنیم .  

در حالت اول استرس ناشی از شرایط بیرونی است ( مثل حالتی که امتحان داریم یا قراره یک جایزه بگیریم ) در این حالت وقتی می گویید استرس دارم منظورتان این است که عواملی بیرونی وجود دارد که برای شما تنش ایجاد کرده است و در حالت دوم استرس ناشی از احساسی است که درون خود تجربه  می کنید حتی بدون آن که در بیرون اتفاقی افتاده باشد  (مثل زمانی که به آینده شغلی خود فکر می کنیم یا در مورد  اهداف آینده  خود تصویرسازی  انجام می دهیم .)

پس به طور کلی استرس معمولاً زمانی به وجود می‌‌آید که بین آنچه در اختیار ماست و آنچه بر اساس شرایط نیاز داریم، تعادل و توازن وجود ندارد.

تعریف زیستی استرس

استرس وضعیتی است که یک واکنش بیولوژیکی خاص را در بدن ایجاد می‌کند. هنگامی ‌که شما یک تهدید یا یک چالش بزرگ را درک می‌کنید، برخی مواد شیمیایی و هورمون‌‌ها در بدن شما افزایش می‌یابد که موجب ایجاد واکنش‌های اضطرابی می‌شوند.

به وجود آمدن استرس، پدیده‌ای بسیارعادی و قابل درک است؛ در حدی که اگر کسی هرگز استرس را تجربه نکند، می‌توان این ویژگی‌ را یک بیماری یا ناهنجاری دانست.

آنچه نگران‌کننده است، تکرار و تداوم استرس در زندگی یا ایجاد استرس بیش از حد تحمل ماست.